Tot in de 19de eeuw zijn veel huizen overvol. Kleine woningen zijn dat vanzelfsprekend, maar ook de grote patriciërshuizen en de kastelen die nu een indruk van verlatenheid geven, krioelden van het volk. Mensen sliepen met velen in een kamertje, in de keuken, in de gangen, onder de trap, ergens op een bank of op de grond.

Ook de bedden waren vol. Voorname lieden zagen er geen bezwaar in met vreemden in één bed te slapen wanneer ze in een herberg moesten overnachten.

Hedendaagse hotels bestaan tegenwoordig meestal uit afzonderlijke vertrekken voor overnachting. Lokalen waarin men met de anderen sociaal contact kan hebben, maken procentueel slechts een klein gedeelte van de leefbare oppervlakte uit. Vroeger was dit anders. Er was een kleinere of een ander schaamtegevoeligheid, met daarnaast een grotere behoefte aan sociaal contact. Afzondering was niet alleen misplaatst, maar ook gevaarlijk. Men bracht veel tijd door in taveernen, bierhuizen en clubs, ook tijdens de dag. Geleidelijk namen sommige groepen afstand van deze gemeenschap waarin aanvankelijk iedereen, hoog en laag, edelman en handelaar, samen aan dezelfde tafel aanzat.

In plattelandsherbergen vinden we deze situatie nog. In een statische maatschappij, waarin ieders plaats duidelijk bepaald is, bestaan er geen bezwaren tegen het contact tussen hoog en laag. Het helpt niet wanneer men zich op snobistische wijze aanstelt. Men maakt zich alleen maar belachelijk.

Met de sociale veranderingen ontstond een behoefte aan afstand, aan privacy. Dan zijn er vooral nog gekunstelde toenaderingspogingen van personen die sociaal willen ‘doen’, burgers die zich willen neerbuigen over het gewone volk, sociaalgeëngageerde intellectuelen die uit de hokjes willen stappen.

Alleen in de sociale groeperingen die niet mee (willen) doen met het moderniseringsproces, of die zich uit anticonformisme tegen het burgerlijk patroon verzetten, vindt je nog de vroegere situatie.

Bron: http://www.dbnl.org